Stałe paliwa z biomasy

Uczestnikami Systemu KZR INiG są wszystkie podmioty w łańcuch dostaw, począwszy od miejsca pozyskania, poprzez sprzedających i kupujących aż po dostawcę energii elektrycznej/cieplnej. Każdy z podmiotów jest certyfikowany indywidualnie i jeżeli posiada certyfikat to może sprzedawać biomasę z poświadczeniem, że biomasa spełnia kryteria zrównoważonego rozwoju (KZR). Warunkiem jest jednak zakup biomasy posiadającej poświadczenie KZR. Każdy podmiot w zależności od miejsca w łańcuchu dostaw ma inny zestaw zadań i obowiązków. Wszystkie te obowiązki są zdefiniowane w dokumentacji Systemu KZR INiG.

jest to podmiot zobowiązany do realizacji celu energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z ustawodawstwem krajowym. Przedsiębiorca taki może mieć możliwość zaliczenia danej partii paliwa do celu swojego kraju lub sprzedaży paliwa za granicę. W związku z tym  jest on zobowiązany do prowadzenia odrębnego bilansu i ewidencji partii rozliczanych na krajowy cel OZE oraz tych, które są sprzedawane np. za granicę.
W skrócie, zakres dostawca końcowy dotyczy podmiotów realizujących NCW (ścieżka biopaliw) oraz cele OZE (ścieżka paliwa stałe z biomasy).

Dostawcy biomasy do elektrowni lub elektrociepłowni nie spełniają powyższej definicji dlatego też dostawcy paliwa biomasowego do elektrociepłowni/elektrowni mogą być certyfikowani na zakres „produkcja paliw stałych (pochodzących z biomasy)”, handel, pierwszy punkt skupu, miejsce pochodzenia

Tartaki są miejscem pozyskania biomasy (pozostałości z przemysłu drzewnego). Zgodnie z zasadami Systemu KZR INiG miejsce pozyskania nie jest zobowiązane do uzyskania certyfikatu, natomiast podlega weryfikacji podczas audytu „Pierwszego Punktu Skupu (FGP)”. W takim przypadku, tartak sprzedając swoje produkty wypełnia Deklarację odnośnie odpadów/pozostałości. Podmioty te mogą również uzyskać certyfikat dla zakresu certyfikacji: „inne” wpisując „tartak”. W takim przypadku tartaki zobowiązane są do wdrożenia wymagań analogicznych, jak dla pozostałych Uczestników Systemu KZR INiG (w tym głównie systemu zarządzania dokumentacją i bilansu masy). 

UWAGA! W przypadku pozyskiwania biomasy z pierwotnego miejsca powstawania, innego niż powstałego w procesie produkcji tartacznej (np. zrębka z lasu), tartak staje się pierwszym punktem skupu (FGP) i jest zobowiązany do certyfikacji w tym zakresie. 

Weryfikacja jest prowadzona przez niezależne Jednostki Certyfikujące, akredytowane przez KZR INiG (lista Jednostek Certyfikujących). Każdy przedsiębiorca przechodzi indywidualnie audyt i otrzymuje własny certyfikat. Certyfikowany podmiot sprzedaje biomasę z POS (poświadczenie o zrównoważoności) natomiast dokumenty kupna – sprzedaży są weryfikowane podczas audytu.

Wytyczne dla przedsiębiorców w zakresie weryfikacji (zasady bilansu masy, obliczania emisji GHG, zarządzania strumieniami, sprzedaży towarów, próby do audytów, listy pytań kontrolnych) są zdefiniowane w dokumentach systemowych. Wszyscy audytorzy weryfikują przedsiębiorców według tej samej listy pytań kontrolnych.

System KZR INIG, w ramach nadzoru nad działalnością Systemu przeprowadza kontrolę jednostek certyfikujących i przedsiębiorców.

Instalacje komunalne. Miejscem pochodzenia są instalacje komunalne przyjmujące odpady z gospodarstw domowych jak i odpady komunalne z nieruchomości niezamieszkałych (np. zakłady usługowe typu fryzjer, zakłady pracy itp.). Miejsca te (instalacje komunalne) są zwolnione z obowiązku składania deklaracji odpadu pozostałości wg KZR INiG. Należy zaznaczyć, że podlegają audytowi w ramach audytu FGP odbiorcy tych odpadów. Audyt weryfikuje przede wszystkim ilość odpadów w stosunku do danych statystycznych na głowę mieszkańca. W związku z tym, instalacje komunalne (w tym PSZOK’i), jako miejsca pochodzenia nie muszą podlegać indywidualnej certyfikacji.
Recykling odpadów. Jeżeli podmiot prowadzi na danej instalacji odrębną działalność związaną z przetwarzaniem odpadów, w wyniku której określone rodzaje odpadów tracą status odpadu i stają się tym samym surowcem do dalszego recyklingu oraz w tym procesie równolegle powstają odpady potencjalnie mogące zostać skierowane do produkcji RDF, wtedy instalacja ta staje się miejscem pochodzenia dla tych odpadów.

W przypadku odpadów przemysłowych (np. folie z rozpakunku) odbieranych przez instalacje komunalne, miejscem pochodzenia jest dany zakład/sklep. Za ilość odpadu powstałą w miejscu powstawania odpadu odpowiedzialny jest przedsiębiorca i dlatego taki odpad przekazuje wraz z deklaracją odpadu/pozostałości. Wtedy odbierająca instalacja komunalna  musi się certyfikować na zakres FGP.

Jeśli w wyniku prowadzonej segregacji, na instalacji komunalnej uzyskuje się gotowe paliwo RDF, które jest bezpośrednio przekazywane do finalnego odbiorcy (cementowni), wtedy instalacja staje się wytwórcą paliwa z biomasy i podlega certyfikacji również w tym zakresie (powstaje produkt o kodzie odpadu 19 12 10). Jeśli w wyniku segregacji nie powstaje finalne paliwo a jedynie surowiec do jego produkcji (półprodukt), wtedy instalacja dalej pozostaje miejscem pochodzenia dla tego strumienia odpadu.

Powyższe informacje dotyczą wyłącznie instalacji komunalnych przyjmujących odpady. Kolejne podmioty w łańcuchu dostaw podlegają certyfikacji zgodnie z zasadami KZR INiG.

UWAGA!

Zgodnie z wymaganiami Systemu KZR INiG certyfikacji podlega prawny właściciel towaru. W przypadku łańcucha dostaw RDF, bazując na informacjach zapisanych na fakturach wielokrotnie pojawiały się wątpliwości interpretacyjne, czy dany podmiot jest właścicielem, czy świadczy usługę w procesie przekazywania odpadów. Dla uproszczenia i ujednolicenia podejścia w przypadku łańcucha dostaw RDF należy uznać, że certyfikacji podlegają podmioty widniejące na KPO/KPOK jako przekazującego/przejmującego (z wyłączeniem transportującego odpady). Inni przedsiębiorcy uczestniczący w procesie przekazywania odpadów, pomimo tego, że wystawiono dla nich faktury nie podlegają certyfikacji KZR INiG (np. pierwszy punkt skupu bez magazynowania, handel bez magazynowania).

Dokumenty Systemu znajdują się na stronie Systemu KZR INiG. W związku z tym, że System KZR INiG ma szeroki zakres certyfikacji (biopaliwa, biopłyny, paliwa z biomasy) dokumenty zawierają wymagania dla wszystkich zakresów. Podmioty występujące w łańcuchu dostaw paliw stałych z biomasy zobowiązane są do wdrożenia wymagań adresowanych do wszystkich przedsiębiorców oraz specyficznych wymagań dla swojego zakresu.

Na podstawie własnej działalności i wymagań Systemu należy określić, ścieżkę (paliwa z biomasy)  i zakres certyfikacji oraz obowiązków wynikających z tego zakresu. W tym celu należy przeprowadzić inwentaryzację tzn. określić surowce które będą przedmiotem certyfikacji oraz określić miejsce w jakim znajduję się firma w łańcuchu dostaw.

Przykłady:

„Miejsce pochodzenia” to miejsce gdzie pierwszy raz powstaje biomasa. Nie jest objęte indywidualnym certyfikatem, tylko podlega audytowi podczas audytu pierwszego zbierającego.

„Pierwszy punkt skupu” (FGP) to przedsiębiorca pozyskujący biomasę bezpośrednio z miejsca pochodzenia. Nie jest istotne, jaki rodzaj podstawowej działalności prowadzi podmiot skupujący, jeśli zakład EC będzie kupował biomasę bezpośrednio z miejsca pochodzenia, stanie się pierwszym zbierającym. System KZR INiG podaje szczególe wytyczne w zakresie przeprowadzania takich audytów, jak i również definiuje obowiązki pierwszego punktu skupu (Dokument System KZR INiG/1 oraz dokumenty System KZR INiG/9 i System KZR INiG/10).

„Handel” to zakres certyfikacji odpowiedni dla przedsiębiorców, którzy kupują certyfikowaną biomasę i w stanie nie zmienionym sprzedają kolejnemu podmiotowi.

„Producent energii elektrycznej/cieplnej” to ostatnie ogniwo w łańcuchu dostaw.

Emisja GHG. Kryterium dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych adresowane jest do nowych instalacji, czyli takich, które rozpoczęły spalanie biomasy po 1 stycznia 2021 r. W pozostałych przypadkach kryterium to nie ma zastosowania. Dlatego jeśli przedsiębiorca deklaruje „nie dotyczy”, nie jest to kwestionowane na audycie. Audytor też nie ma za zadanie weryfikacji, czy odbiorca ma to kryterium również spełnić. Jeśli przedsiębiorca wykazuje wartości emisji GHG, to w zależności od rodzaju biomasy może wykazać wartości rzeczywiste lub wartości standardowe. W przypadku stosowania wartości rzeczywistych, wartości te podawane są na poświadczeniu wystawianym do każdej partii towaru. Skrót DDV pochodzi od angielskich słów „disagregated default value” – szczegółowe wartości standardowe. W przypadku stosowania wartości standardowych podawanie wartości liczbowych na poświadczeniu jest zabronione – stanowi niezgodność. Jeśli przedsiębiorca nie zadeklarował podawania wartości emisji GHG podczas audytu (niezależnie czy standardowych czy rzeczywistych), a jednak chciałby je włączyć, to musi ten fakt zgłosić do swojej jednostki certyfikującej i przejść audyt w tym zakresie. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku audytu możliwa jest aktualizacja certyfikatu i dopiero wtedy przedsiębiorca może podawać emisje GHG na poświadczeniach towarzyszących poszczególnym partiom towaru. Kwestie wymagań w zakresie emisji GHG są bardzo często przedmiotem umów pomiędzy stronami i doświadczenia KZR INiG pokazują, że takie praktyki są bardzo częste. Odbiorca może zdefiniować swoje warunki w tym zakresie (maksymalna emisyjność, czy rodzaj wartości: standardowe czy rzeczywiste) i wymagać takich zapisów od swoich dostawców.

W oparciu o charakter dostawcy i wykonywane przez przedsiębiorcę operacje, należy zdefiniować zakres certyfikacji Zakładu i wszystkie surowce w kontekście przypisania im kryteriów zrównoważonego rozwoju.

Ważne jest, że pierwszy punkt skupu, handel, producent paliwa biomasowego, producent energii elektrycznej/cieplnej mają swoje zakresy obowiązków, których realizacja jest weryfikowana podczas audytu. W zależności od prowadzonych operacji, każdy przedsiębiorca może mieć jeden lub więcej zakresów certyfikacji.

Sposób wdrożenia wymagań Systemu KZR INiG do działalności przedsiębiorcy opisany jest w jego własnych procedurach, przygotowanych na potrzeby certyfikacji KZR INiG.

Rejestracja do Systemu KZR INiG jest warunkiem podejścia do audytu. Wiąże się to z podpisaniem umowy z Administratorem Systemu – Instytutem Nafty i Gazu – Państwowym Instytutem Badawczym.

Należy przygotować procedury, wzory dokumentów (wdrożenie wymagań), określić wymagania dla dostawców, zasady komunikacji z dostawcami, przeglądnąć umowy, kontrakty pod kątem ich działania w ramach Systemu KZR INiG, przygotować system rozliczania bilansu masy w Zakładzie, jeśli dotyczy określić maksymalną emisję GHG (dokument System KZR INiG/8). Zapoznaj się z listą pytań kontrolnych (dokument System KZR INiG/10 załącznik 1)

Przed audytem konieczne będzie również podpisanie umowy z jednostką certyfikującą.

Zakład jest pełnoprawnym, certyfikowanym uczestnikiem Systemu KZR INiG i może prowadzić obrót zrównoważonymi paliwami z biomasy w zakresie swojej certyfikacji. Zakład pracuje w oparciu o wdrożone procedury.

Ważne!

Certyfikat nie jest wystarczający, żeby towar będący w ofercie dostawcy był traktowany jako zrównoważony. Każda partia sprzedawanego towaru musi posiadać POS (poświadczenie o równoważności patrz dokument system KZR INiG/7), aby można było uznać ją jako spełniającą kryteria zrównoważonego rozwoju. Wszystkie towary będące na stanach magazynowych a zakupione bez poświadczenia o spełnieniu KZR  traktowane są jako niezrównoważone. Ze względu na wejście w życie Rozporządzenia ETS taka biomasa powinna być wykorzystana do 31 grudnia 2022 r.